Međunarodni dan romskog jezika
Romski jezik predstavlja najbitniju stvar identita svih Roma. Ovaj jezik nije samo sredstvo komunikacije, nosi u sebi istoriju koja je veoma bogata, tradiciju i sve ono za sta su se pripadnici romske zajednice vekovima unazad borili. Zbog toga treba očuvati romski jezik, sačuvati ga od mnogih izazova, zaborava i marginalizovanja. Očuvanje romskog jezika stoga ima duboko značenje za očuvanje kulturnog nasleđa Roma i njihovog identita. Važno je da romski jezik treba koristiti u romskim zajednicama, da ne bi bio zaboravljen, prvobitno zbog romske kulture, muzike, prica, koje su obelezile proslost, a takodje i zbog buducih generacija, ali i radi boljeg sporazumevanja izmedju Roma u svakodnevnom životu.
Romski jezik je veoma raznolik, sa mnogim dijalektima koji održavaju regionalne i kulturne razlike unutar zajednice. Iako postoji mnogo varijacija unutar romskog jezika, jer su Romi migrirali kroz različite regije tokom istorije, osnovne karakteristike jezika ostale su prepoznatljive. Romski jezik ima bogatstvo dijalekata i različitih lokalnih varijacija koje su nastale usled geografske rasprostranjenosti, kulturnih kontakata i istorijskih okolnosti. Romski jezik je član indoevropske porodice jezika, grane indoarijskih jezika. Smatra se da je romski jezik nastao iz područja severozapadne Indije, odakle su Romi migrirali pre više od 1.000 godina. Upravo zbog tog porekla, romski jezik ima brojna sličnosti sa jezicima indijske grane.. U početku su Romi govorili dijalekat sličan jezicima koje su govorili ljudi u njihovoj domovini, ali tokom migracija kroz različite regije Evrope i sveta, romski jezik je ušao u kontakt s mnogim lokalnim jezicima, što je dovelo do stvaranja brojnih dijalekata i varijacija.
Romski jezik, kao ključni element kulturnog identiteta romske zajednice, suočava se s izazovima u pogledu očuvanja i upotrebe u savremenom društvu. Iako se procenjuje da romski jezik govori oko 12 miliona ljudi širom sveta, on je ugrožen usled brojnih faktora, uključujući asimilaciju, jezičku marginalizaciju i nedostatak obrazovnih resursa. Ipak, u poslednjim decenijama, širom Evrope i drugih delova sveta razvijene su inicijative za očuvanje i promociju romskog jezika, posebno kroz obrazovne programe, kurseve jezika i podršku nevladinih organizacija. Uz formalno obrazovanje, kursevi jezika postali su važan alat za očuvanje i revitalizaciju romskog jezika među mladima, kao i među onima koji žele da se ponovo povežu sa svojim jezičkim i kulturnim korenima. Ovi kursevi se održavaju i u okviru nevladinih organizacija i obrazovnih institucija, kao i u zajednicama. Brojne nevladine organizacije širom Evrope nude besplatne kurseve romskog jezika. Na primer, organizacije poput Romani Baxt u Srbiji i Romano Centro u Rumuniji, organizuju kurseve za odrasle i decu. Ovi kursevi omogućavaju romskim govorcima da unaprede svoje veštine u pisanju i govoru, kao i da učestvuju u programima kulture i umetnosti na romskom jeziku.
Govornici romskog jezika se cesto susrecu sa sa problemima poput diskriminacie, nedostatkom pristupa obrazovanja, ekonomske marginalizacije. U osnovnim i srednjim školama je veoma bitno imati nastavnike romskog jezika, radi stalne komunikacije sa učenicima, učenja novih stvari i da bi motivisali mnoge učenike.
Stereotipi i predrasude prema romskoj zajednici duboko su ukorenjeni u mnogim društvima, a njihov negativan uticaj posebno pogađa mlade Rome, koji su na raskršću između očuvanja svog kulturnog identiteta i integracije u šire društvo. Negativne percepcije o Romima, uključujući njihov jezik, mogu imati dugoročne posledice na to kako mladi Romi doživljavaju svoj jezik, identitet i kulturu. Stereotipi i predrasude često deluju kao prepreke u procesu jezičkog očuvanja i mogu dovesti do toga da mladi Romi odustanu od upotrebe svog jezika u svakodnevnom životu
Comments