Obuke Roma za prekvalifikacije u radu
U savremenom društvu kontinuirano obrazovanje i prekvalifikacije postaju ključ uspjeha kako za pojedince, tako i za čitavu zajednicu. Za Rim u Srbiji, ove prilike ne znače samo sticanje novih veština, već i mogućnost za bolju integraciju, stabilnije zaposlenje i ekonomsko osnaživanje. Za državu, osposobljavanje romskih doprinosa smanjenju nezaposlenosti, jačanju deficitarnog sektora i ravnomjernoj raspodjeli radne snage.
Državne i nevladine inicijative
Nacionalna služba za zapošljavanje (NSZ) nudi širok spektar tečajeva – od informatičke obuke i digitalne pismenosti, preko zanatskih i stručnih zanimanja, do poduzetničkih radionica. Polaznici mogu da se prekvalificiraju za poslove zavarivača, bravara, stolara, autoelektričara, instalatera vodovoda, grejanja i klima uređaja, operatera mašina i građevinske mehanizacije, ali i za frizere, kozmetičare, pekare, poslastičare, krojače, obućare, trgovce i radnike u ugostiteljstvu. Za one koji žele pokrenuti vlastiti posao, postoje tečajevi poduzetništva i mentorstva koje pomažu u planiranju i vođenju mikro-biznisa.
REDI organizacija pruža obuke i radionice usmjerene na poslovne i zanatske vještine, digitalni advertising i financijsko upravljanje.
Roma Schooling Fund (REF) redovito organizira „stručna usavršavanja“ namijenjena mladim Romkinjama i Romima. Polaznici mogu pohađati tečajeve iz IT‑a, digitalnih veština, zanatskih zanimanja, uslužnih delatnosti (frizeri, kozmetičari, manikir/pedikir), osposobljavanja za vozače, mašinsku obradu, grafički dizajn i slične zanate.
Pomoć Deci pomaže Romima i odraslima koji nisu završili školu za dodatno obrazovanje, ali i da pohađaju zanatske i praktične tečajeve.
ADRA Srbija nudi programe obrazovanja, tehničke i zanatske obuke, kao i neformalno obrazovanje i ekonomsko osnaživanje, s posebnim fokusom na uključivanje Roma kroz praktične i tržišno relevantne obuke.
Help Serbia (Hilfe zur Selbsthilfe) , nemačka organizacija u Srbiji, pruža profesionalne i stručne obuke, podršku za samozapošljavanje, obezbeđivanje opreme i radnu praksu za povratnike, socijalno ugrožene i pripadnike manjinskih grupa, uključujući Rim.
Bibija Romski ženski centar ima važne programe osnaživanja Roma i Romkinja. U okviru projekta „Ekonomsko osnaživanje Romkinja: unapređivanje kapaciteta za zapošljavanje i samozapošljavanje“, Bibija je organizirala tečajeve i obuke iz oblasti frizerskih i kozmetičkih usluga, manikira/pedikira, šminkanja, masaže, ali i jezika (engleski, njemački, španjolski), menadžmenta, marketinga i drugih veština.
Pored ovih organizacija, akreditirani centri za obrazovanje odraslih i lokalne nevladine i romske organizacije u Vojvodini i širom Srbije povremeno organiziraju tečajeve i programe uključivanja Roma u obrazovanje i rad, često u suradnji s državnim institucijama i međunarodnim partnerima.
Deficitarna zanimanja — prilika za brzu zaposlenost
Posebno su tražena deficitarna zanimanja, gdje postoji velika potreba za radnicima. Među njima su:
- Zavarivači, bravari, stolari, operateri mašina i građevinske mehanizacije
- Autoelektričari, mehaničari motornih vozila i industrijski mehaničari
- Instalateri vodovoda, grijanja i klima uređaja
- Pekari, poslastičari, krojači, obućari i radnici u tekstilnoj industriji
- Trgovci, radnici u uslužnim djelatnostima i ugostiteljstvu
Zašto je prekvalifikacija važna
Sustav obrazovanja za odrasle, organizirane obuke, nevladine inicijative i akreditirani centri predstavljaju konkretne šanse za prekvalifikaciju, dokvalifikaciju i sticanje novih znanja — kako za Rim, tako i za druge marginalizirane skupine. Važno je da zajednice budu informirane, da postoji podrška u dokumentaciji i upisu, i da se prevaziđu sve prepreke.
Kada institucije poput NSZ-a i organizacije kao što su REDI, REF, Pomoć Deci, ADRA i Assist rade zajedno, stvaraju se stvarna šansa za obnavljanje obrazovanja, sticanje praktičnih vještina i zapošljavanje u zanatima, uslužnim djelatnostima, IT-u i proizvodnji — ili pokretanje vlastitog biznisa.
Za Rim, to znači da život s minimumom više nije jedina opcija. Obrazovanje odraslih i prekvalifikacije instrumenta osnaživanja, integracije i dugoročne perspektive.
Romano treningo pala nevo treningo ande bući
Treningo e Rromenqo vasś o nevo treningo anθ-i buti Anθ-o moderno amalipen, i kontinuìvo siklǒvipen thaj o nevo treningo avela o ćàso vasś o sukcèso vi vasś e manuśa vi vasś i sasti komunitèta. Vasś e Rroma anθ-i Srbia, kadala śanse znaćinen na numaj o astaripe neve śajutnimatenqo, no vi i śajmata vaś maj laćhi integracia, maj stabilo buti thaj ekonomikano zuralipe. Vaš o them, o treningo e Rromengo del kontribucia te ciknjarel pes o bibućaripe, te zurarel pes e deficitno sektora thaj jekh maj jekhutni distribucia e butjarne zorake. Themesqe thaj na-governàlo inisiàtive O Nacionalo Serviso vasś butăqo (NES) del jekh baro spektro kursurenqo - katar IT-esqo treningo thaj digitalo xramosaripen, prekal e butăqe thaj profesionalne bută, źi ke butăqe thana vasś o antreprenoriato. E participantura śaj te siklǒn pale vasś e butǎ sar śukarǎrne, śukarǎrǎ, śukarǎrǎ, auto-elektrikǎrǎ, plumberurǎ, instalatǎrǎ vasś tato thaj klimatizàcia, operatòrurǎ vasś maśinǎ thaj masinǎ vaś o xramosaripen, numaj vi vasś frizerǎ, kosmetiśǎ, pekǎrǎ, konditorǎ, śukarǎrne, śukarǎrne, butǎrne thaj butǎrne. Kodolenqe save kamen te putren pengo biznèso, si kursură vasś o antreprenòria thaj mentoring te aźutil te planisarel pes thaj te kerel pes jekh mikro-biznèso. I REDI organizacia del treningura thaj butjake thana fokusirime pe biznis thaj zanatosko džanglipe, digitalno marketingo thaj financijsko upravljanje. O Romano Edukaciako Fondo (REF) regularno kerel "profesionalno treningura" save si kerdine pala e terne Rromane džuvlja thaj murša. E participantura śaj te len kursură anθ-o IT, digitalo śajutnimata, bută, bută save keren buti (frizeri, kosmetika, manikùra/pedikùra), treningură vasś śoferură, maśinàro, grafikano dizajno thaj aver bută. O zutipe le shavorenge zutij le romen thaj phuren kaj chi agorisarde e shkola te kheren kompenzacia pe lengi edukacia, ferik ke vi te phiren pe yrkes- thaj prakticni kursura. ADRA Srbija del edukacija, tehnike thaj profesionalne treningoske programe, sar vi naformalno edukacija thaj ekonomikano zuralipe, specialno fokusosa pe inkluzija e Romengi prekal praktikane thaj marketoske relevantno treningura. Help Serbia (Hilfe zur Selbsthilfe), germanikani organizacia ki Srbia, dela profesionalno thaj profesionalno treningo, suporto bašo korkorutno butikeribe, dela aparatura thaj butjarimaski praktika bašo irindine manuša, socijalno pharipa thaj membrura taro minoritetno grupe, maškar lende o Roma. Bibija Romano džuvljikano centro isilen importantno programia bašo zoralipe e Romengo thaj Romane džuvljenge. Sar kotor e proektesko “Ekonomikano zoralipe e Romane džuvljengo: lačharipe e kapacitetesko vash butikeripe thaj korkorutno butikeripe”, Bibija organisingya kursura thay treningya ano umal e frizersko thay shukaripesko servisi, manikyr/pedikyr, make-up, masazhi, numay ini chibya (anglikani, germanikani, spaniyuni qhib), advertising thay yaver. Paše kadale organizacienca,akredituime centrura pala edukacia e phurenge thaj lokalne na-govermentoske thaj rromane organizacie ande Vojvodina thaj ande sasti Srbija varekana organizuin kursura thaj programura pala inkluzia e Rromengi ande edukacia thaj buti, butivar ande kooperacia e themeske institucienca thaj maškarthemutne partnerenca. Deficitne butja — jekh śansa vasś sigo buti E deficitne bută si maj but rodime, kaj si baro trubujipe vasś butjarne. Mashkar lende si:
• Le śerutne, le śerutne, le śerutne, le operatorură le maśinenqe thaj le konstrukciaqe maśinenqe
• Le elektrikàtură, le mekanikură le motorikane vurdonenqe thaj le mekanikură le industriaqe
• Instalàtorură le kanalizatorenqe, le toplinaqe thaj le klimatizaciaqe
• Pekatorură, konditorură, śerutne, śerutne thaj butjarne anθ-i tekstiloqi industria
• Traderură, butărnă and-o serviso thaj and-o xabe Sosqe si importanto o sistemo vasś o siklǒvipen e phurenge, organizuime na-governamentalne inicijative thaj akreditirime centrura reprezentuin konkretne šanse pala nevo treningo, nevo treningo thaj akvizicija neve džanglimatenqi vi pala e Rroma vi pala aver marginalizirime grupe. Importantno si kay o komunitetya te oven informime, kay te ovel suporti ani dokumentaciya thay registripe, thay kay sa o pharipa te oven nakhavde.
Kana e institucie sar o NES thaj e organizacie sar o REDI, REF, Pomoć Deci, ADRA thaj Help keren buti khetane, si jekh ćaćutni śansa te nevljaren tumari edukacia, te astaren praktikane śajutnimata thaj te arakhen buti ande bută, servisura, IT thaj manufaktura — vaj te putren tumaro bizniso. Vasś e Rroma, kadaja phenel ke o źivdipen e minimumosa naj maj jekh opcia. Edukacia e phurenge thaj o nevo treningo avena instrumento vash zuralipe, integracia thaj lungo vramako perspektivo.
Comments